De verkiezingen zijn geweest, wat nu? Maand #5     (geplaatst 2024-04-22)

Vandaag is het vijf maanden geleden dat we een nieuwe tweede kamer kozen. Sindsdien zijn PVV, VVD, NSC en BBB in gesprek over het vormen van een nieuwe regering. We zijn nu halverwege de derde (in)formatieronde, waarbij het erop lijkt dat de partijen het in gezamenlijke gesprekken nergens eens over kunnen worden, dus de twee informateurs schrijven zelf vanalles op en gaan dan vooral één-op-één met de verschillende partijleiders in gesprek.

Over drie weken zou deze ronde klaar moeten zijn met een akkoord op hoofdlijnen als resultaat. Zou het kunnen dat dit gaat lukken? In dat geval zou het niet volledig onvoorstelbaar zijn dat er nog snel voor de Europese verkiezingen drie weken later een kabinet gevormd kan worden. Waarna het uitwerken van de plannen gaat beginnen en de echte pijnpunten boven tafel komen. Maar in elk geval kunnen de betrokken partijen dan met opgeheven hoofd de Europese verkiezingen in.

Maar wat als er over drie weken niet een akkoord ligt? Zullen de rechtse partijen dan vlak voor de verkiezingen willen breken? Een kleine campagne-pauze lijkt mij dan meer voor de hand te liggen.

Frans Timmermans heeft ondertussen aangegeven dat de onderhandelende partijen wat hem betreft tot 1 juni hebben. Als ze er dan nog niet uit zijn wil hij in beeld komen. Zou er iets achter die datum van 1 juni zitten? Dat is minder dan een week voor de Europese verkiezingen. Volgens mij is Timmermans geslepen genoeg om zich op deze manier van munitie te voorzien om de onderhandelende partijen na een half jaar stilstaand water hard aan te vallen en zo wellicht een goede verkiezingsuitslag te behalen.

De echte vraag is hoe de zaken er dan voor staan na die verkiezingen. Geert Wilders staat huizenhoog in de peilingen, maar het is maar de vraag of zijn kiezers in groten getale zullen opkomen bij verkiezingen voor een instituut waar zij weinig mee hebben. Wellicht kunnen we nog wat Twitter-tirades verwachten om hier wat aan te doen.

Op dit moment is de conventionele wijsheid dat niemand (behalve Wilders) wat heeft aan nieuwe verkiezingen. Maar als de overige partijen redelijk goed wegkomen bij de Europese verkiezingen zou het wel eens aantrekkelijk kunnen zijn om publiek de conclusie te trekken dat met Wilders niet samen te werken valt, en dan wel voor die nieuwe verkiezingen te gaan in de hoop dat de kiezer met een werkbaardere uitslag komt. Dat zou dan wel ergens in juni besloten moeten worden om die verkiezingen nog dit jaar te kunnen houden.

Mijn schrikbeeld is dat onderhandelingen in de zomer doorgaan en het pas daarna klapt waardoor we pas in 2025 opnieuw naar de stembus kunnen. En dan weer opnieuw formeren... Dan hebben we twee jaar verloren. Wat op zich geen probleem is voor de rechtse partijen, want die zijn vooral heel erg tegen allerlei dingen.

door Iljitsch van Beijnum.