Omtzigts geheime plan: een minderheidskabinet van alleen NSC? (geplaatst 2023-11-13)
De verkiezingen van volgende week lijken ondertussen nauwelijks meer dan een formaliteit. Het echte werk komt daarna: de formatie. En daar is Pieter Omtzigt de spil waarom alles draait. Een kabinet zonder NSC zou waarschijnlijk zeven partijen nodig hebben voor een meerderheid, en is qua oud zeer en inhoud nagenoeg kansloos.
Dus Pieter: zeg het maar.
De simpelste optie is over rechts: NSC, VVD, PVV, BBB. Een meerderheid van ruim boven de 80 zetels, en de vier partijen kunnen compromisloos rechtsaf slaan. Van de door Omtzigt gewenste nieuwe bestuurscultuur zal alleen weinig terecht komen, en hij heeft aangegeven niet met Wilders in een kabinet te willen.
Een door Omtzigt eerder genoemde combinatie NSC, VVD, BBB, CDA, JA21, SGP haalt waarschijnlijk geen meerderheid, en het ligt ook niet voor de hand dat het CDA hieraan mee wil doen.
Maar Omtzigt heeft het geregeld over een minderheidskabinet. Dat zou over rechts kunnen, met NSC, VVD, BBB. Maar netto zal dat waarschijnlijk betekenen dat er structureel met de PVV samengewerkt wordt... tot het moment dat Geert Wilders naar zijn voorraad blanco moties van afkeuring grijpt.
Een minderheid over midden/links lijkt mij aanzienlijk kansrijker: NSC, GL-PvdA en eventueel D66. Er zijn dan flink wat kleine partijen uit het midden of van links nodig voor meerderheden, maar dat zijn allemaal partijen die liever deze combinatie zullen hebben dan de eerder genoemde opties.
Maar in dit geval zal Omtzigt veel van zijn meer rechtse/conservatieve plannen niet kunnen uitvoeren. Hij heeft in zoveel woorden gezegd dat hij op bepaalde punten liever samenwerkt met de VVD en op andere punten met GL-PvdA. Logische conclusie: een minderheidskabinet zonder de VVD, en ook zonder GL-PvdA. Oftewel: een kabinet van alleen NSC.
Laten we voor het gemak aannemen dat VVD en GL-PvdA hier niet mee akkoord gaan. Dat betekent zo'n 55 tegenstemmen bij het debat over de regeringsverklaring. Maar de overige partijen zullen na de volgende opmerking wel akkoord gaan met deze constructie:
Mocht de kamer geen vertrouwen hebben in dit kabinet, dan wens ik mevrouw Yeşilgöz en de heer Timmermans veel succes met het formeren van een kabinet en zal ik de rol van oppositieleider op me nemen.
Omtzigt zou voor de goede orde nog leden van andere partijen kunnen uitnodigen „op persoonlijke titel” zitting te nemen in het nieuwe kabinet.
Aangezien er geen coalitie is, is een regeerakkoord zo goed als overbodig en zal overal gewoon de wens van de meerderheid van de tweede kamer gevolgd moeten worden.
door Iljitsch van Beijnum.