De (on)zin van vaccinatiebewijzen

▼ Dit artikel op de website van EW Magazine geeft de huidige stemming over vaccinatiebewijzen goed weer: Stijgen ziekenhuisopnames dit najaar? Dan komt Duitsland met vaccinatieplicht. In de VS houden de federale overheid, New York City en veel grote bedrijven niet-gevaccineerden buiten de deur.

Jammer toch dat dit totaal geen toegevoegde waarde heeft. De delta-variant heeft weinig moeite gevaccineerden te besmetten, en die zijn daarna ook weer besmettelijk voor anderen. En vaak nauwelijks ziek, zodat ze minder thuisblijven en zich minder laten testen.

Dus om verspreiding van het virus tegen te gaan heeft het eisen van een vaccinatie nauwelijks zin. En door allerlei zaken open te gooien voor gevaccineerden gaat er meer virus rond, dus ook die ongevaccineerden die niet mochten komen lopen zo elders meer risico. Die help je er dus ook nauwelijks mee.

Dus: bij testen voor toegang iedereen testen. En eigenlijk alleen maar met een PCR-test, de sneltests missen sowieso 20% van de besmettingen en de deltavariant komt zo snel op dat je vandaag nog negatief kan testen met een sneltest en morgen al besmettelijk kan zijn. De PCR-test ziet het virus eerder en is betrouwbaarder.

Voorzichtig versoepelen kan waarschijnlijk wel, maar geef mensen die dat willen alsjeblieft de ruimte om voorzichtiger te blijven. Dus wel verplicht een mondkapje in de supermarkt, zou ik zeggen. En niet het hele (hoger) onderwijs in één klap zonder enige beperking open gooien, zoals die sector graag wil. Als het dan mis gaat gaat het ook gelijk op enorme schaal mis. Laat ze daar liever werken aan een stappenplan voor versoepelen. Bijvoorbeeld, eerst alleen werkcolleges voor eerstejaars in persoon. Als dat twee weken goed gaat, uitbreiden naar hogerejaars, en hoorcolleges in grote volle zalen pas weer als later in het najaar alles nog onder controle is.

(Tussen 1 en 19 juli waren van de mensen waarbij de vaccinatiestatus bekend was 14% van de besmette personen gedeeltelijk gevaccineerd en 9% volledig gevaccineerd. In de groep 50 - 59 jaar was dit zelfs 46% en 29%, respectievelijk.)

Permalink - posted 2021-08-04

Rutte's linksewolk-weerstand: briljant of ondoordacht?

▼ Ik kan me niet herinneren dat ik hier eerder over politiek geschreven heb, maar ik wil deze voorspelling graag vastleggen om later te zien of-ie uitgekomen is.

Wopke Hoekstra van het CDA heeft gezegd dat hij eventueel wel met PvdA of GroenLinks wil regeren, maar niet met allebei. Mark Rutte van de VVD sloot zich daarbij aan, hij wilj niet met een "wolk van linkse partijen" samenwerken. Aangezien PvdA en GroenLinks elkaar vasthouden en VVD/CDA/D66/PvdA/GL de voorkeursoptie van D66 zit de formatie van een nieuwe regering hiermee in een impasse.

Maar misschien was dit een briljante zet van Mark Rutte om snel weer uit deze impasse die Hoekstra creëerde te komen. Door eerst met Hoekstra mee te gaan kan Rutte (als-ie Hoekstra meekrijgt) zometeen die blokkade laten vallen en daarmee de linkse partijen een overwinning gunnen en Hoekstra uit de wind houden. Dat zou een goed begin van echte onderhandelingen zijn. Natuurlijk, met twee linkse partijen regeren is minder leuk voor rechts, maar inhoudelijk mag dat allemaal niet onoverkomelijk zijn. Mocht onervaren regeringspartij GroenLinks op enig moment rare sprongen maken, dan kan in het ergste geval die partij er weer uit stappen en kan het kabinet toch verder.

Niet briljant, maar ook niet ondoordacht zou zijn dat Rutte hiermee onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie mogelijk te maken. De vorige keer gingen die partijen uiteindelijk met elkaar in zee, maar dat was een zware bevalling. Zwel CU als D66 hebben hier nu nog minder zin in dan de vorige keer. Of een nogal arbitraire blokkade van linkse partijen door VVD en CDA voldoende zal zijn om CU en D66 over te streep te trekken valt te betwijfelen.

Of misschien wil Rutte PvdA en GroenLinks hiermee dwingen elkaar los te laten. Dat lijkt me een ondoordachte tactiek. Die twee partijen hebben kort na de verkiezingen een motie van wantrouwen tegen Rutte gesteund, en hebben dus sowieso wat uit te leggen als ze alsnog met hem in zee gaan. Eén van die partijen nog voor de onderhandelingen beginnen tot een extra nederlaag dwingen lijkt dus niet de manier om vruchtbare onderhandelingen te beginnen. Als zo'n kabinet er dan komt verwacht ik niet dat het erg stabiel zal zijn.

Dus, mijn voorspelling: ofwel Rutte trekt zijn (en Hoekstra's) blokkade in en er komt kabinet VVD/CDA/D66/PvdA/GL dat in elk geval niet vanwege onderlinge ruzies zal struikelen, ofwel er komt een kabinet VVD/CDA/D66/GL dat de rit niet uitzit. Als over links niet lukt verwacht ik eerder nieuwe verkiezingen dan een combinatie VVD/CDA/D66/CU.

Permalink - posted 2021-06-21

Glasvezel: Fiber To My Home!

▼ Overstappen op een heel nieuwe manier om aan het internet te koppelen gebeurt niet elke dag. Maar deze week wel: ik heb nu een glasvezel-verbinding. Het interessante aan FTTH (fiber to the home) is dat dit de eerste kabel is die het huis binnenkomt die daadwerkelijk bedoeld is voor internetverkeer.

GPON

Het type fiber-to-the-home dat KPN nu uitrolt is GPON: gigabit-capable passive optical network. In de ISP-wereld zijn we gewend dat een glasverbinding bestaat uit een point-to-point verbinding, met aparte glasvezels voor beide richtingen. Maar dat doen voor consumenten betekent dat er aan de ISP-kant een heleboel glasvezels boven de grond komen die ook weer allemaal een eigen poort op de apparatuur nodig hebben.

Bij GPON worden de glasvezels naar zo'n 40 woningen met een splitter samengevoegd en gaan dan samen via één glasvezel door naar de ISP-apparatuur. Dit lijkt dus iets meer op de structuur van het kabelnetwerk (bandbreedte met de buren delen) dan op de structuur van het telefoonnet (iedereen z'n eigen kabel).

Net als bij de televisiekabel komt de data vanaf het internet voor jou dus ook bij de buren binnen. En net als bij de kabel zorgt encryptie ervoor dat de buren niet mee kunnen kijken. In de upstream-richting werkt het ook vergelijkbaar: de optical line terminal (OLT) van de ISP geeft de optical network terminals (ONTs) van verschillende abonnees een tijdslot om hun data te versturen, zodat ze netjes om de beurt zenden. Zenden en ontvangen gaat met aparte kleuren infraroodlicht door een enkele glasvezel.

Het mooie van GPON is dat de splitters passief zijn: er zit geen electronica in en ze hebben geen stroom nodig, in tegenstelling tot de kabelkastjes langs de muren in de straten, waar versterkers in zitten die met enige regelmaat bijgesteld moeten worden. De GPON-splitters hebben geen onderhoud nodig en verdwijnen dus in een doos onder de stoep.

Aansluiten

Het aanleggen van de glasvezel door de straat tot een aansluitkastje binnen gaat in een aantal stappen. Vervolgens moet er nog een monteur langskomen om de ONT daarop aan te sluiten (en bovenop te plakken.)

De ONT zorgt voor de conversie tussen het optische signaal op 2,4 Gbps down en 1,2 Gbps up, en voor het aanmelden op het glasvezelnetwerk en de encryptie. Er zit één Gigabit Ethernet poort op de ONT. KPN levert een Wi-Fi-thuisrouter die goed werkt, maar het was ook geen probleem mijn Mikrotik hAP ac³ te gebruiken. (PPPoE met willekeurige naam/wachtwoord over VLAN 6, zet wel je MTU op minstens 1520.)

Snelheid

De maximale snelheid die KPN nu aanbiedt is 1000/500 Mbps. De eerste zes maanden krijg je een actieprijs waarbij het niet uitmaakt welke snelheid je kiest, dus uiteraard heb ik 1000/500 aan laten leggen. Ik vraag me wel af of dit echt toegevoegde waarde heeft, goede kans dat ik in de toekomst terugga naar 500/500 of 200/200.

Tijd voor wat Speedtests! Ik krijg (via Ethernet, uiteraard) vrij consequent dit resultaat:

De downloadsnelheid blijft dus wat achter bij de beloofde 1000 Mbps. Ik rekende er al op geen letterlijke 1000 Mbps te zien, maar nauwelijks meer dan 900 is toch wel een kleine teleurstelling. Lijkt niet aan de KPN-router te liggen: met de Mikrotik hetzelfde resultaat.

Vreemd genoeg is de up-snelheid juist weer hoger dan beloofd. Het zou kunnen dat je een burst-mogelijkheid hebt zodat je kort boven je maximale snelheid mag en daarna terug moet, of wellicht een effect van buffers. Ik ben benieuwd of dit zich ook voordoet met de down-snelheid als je bijvoorbeeld 500/500 Mbps afneemt.

Pingtijden zijn heel laag. Bijvoorbeeld naar de Google DNS-servers:

--- 8.8.8.8 ping statistics ---
round-trip min/avg/max/stddev = 2.778/3.072/5.842/0.406 ms


--- 8.8.4.4 ping statistics ---
round-trip min/avg/max/stddev = 5.040/5.245/5.472/0.108 ms

--- 8.8.8.8 ping statistics ---
round-trip min/avg/max/stddev = 8.687/11.638/24.211/3.339 ms


--- 8.8.4.4 ping statistics ---
round-trip min/avg/max/stddev = 8.716/11.895/18.838/3.124 ms

IPv6

Vandaag is World IPv6 Day precies tien jaar geleden, dus ik moet zeker de IPv6 niet overslaan. De KPN-thuisrouter levert netjes zowel IPv4 als IPv6. Toen ik mijn Mikrotik gebruikte kon ik door de DHCPv6-client prefixdelegatie te laten doen ook een prefix krijgen. Wat niet lijkt te werken is een tweede router achter de KPN-thuisrouter om een sub-prefix te laten vragen. Bij Ziggo werkt dit wel.

Wel even schrikken was dat de KPN-thuisrouter IPv6 firewalling aan heeft staan. Dus je kan niet zomaar sessies van buiten naar binnen opzetten over IPv6. En volgens mij worden er ook niet automatisch poorten open gezet zoals met UPnP IGD bij IPv4. Maar gelukkig is het wel makkelijk dit handmatig open te zetten via "IPv6 pinholing". Je kiest dan een apparaat uit de lijst die de KPN-box gedetecteerd heeft, of je vult een MAC-adres in. Vervolgens kan je een TCP- en/of UDP-poort (of een reeks) opgeven die van buitenaf contact mogen maken met het betreffende apparaat op die poorten. Dit gaat op MAC-adres, dus geen problemen wanneer de IPv6-adressen veranderen. Je kan ook "DMZ" kiezen en dan wordt al het verkeer naar het betreffende apparaat zonder filteren doorgelaten. In tegenstelling tot bij IPv4 kunnen bij IPv6 meerdere apparaten die DMZ-instelling krijgen. Goed systeem dus.

"Glas aan, koper uit"

Het plan van KPN is om in gebieden waar glasvezel beschikbaar is op niet al te lange termijn het oude telefoonnetwerk op basis van koperdraad uit te zetten: Jort Wever over ‘Glas aan Koper uit’ bij KPN: ‘De toekomst is er nu al’.

KPN geeft aan steeds een termijn van 36 maanden in acht te nemen voor het uitschakelen van het kopernetwerk. Ik verwacht dus dat ergens in 2024 in heel Bezuidenhout, Mariahoeve en Marlot het kopernetwerk uitgeschakeld wordt en dat net als dit gebouw, de wijkcentrale Den Haag Bezuidenhout snel vervangen wordt door appartementen:

Permalink - posted 2021-06-06

Mijn internetsnelheden

▼ In de loop der jaren heb ik een flink aantal verschillende verbindingen naar het internet gehad, en uiteraard werden die steeds sneller. Toen ik ooit die lijn doortrok kwam ik uit op 256 terabit/s wanneer ik met pensioen ga. (De AOW-leeftijd was toen nog 65.)

Tijd om eens te zien of ik inderdaad nog steeds op dat pad zit. Alleen merkte ik dat ik niet echt helder meer had op welk moment ik wat voor lijn met wat voor snelheid had. Tijd voor wat uitzoekwerk dus, en ik zet het hier neer zodat ik het later weer terug kan vinden en kan lachen over hoe sloom alles was in het jaar 2021.

• 1993: 28 kbps. Toen je voor het eerst met SLIP kon inbellen bij XS4ALL. Waarschijnlijk was het 1993 en een 28k8 modem, kan me vergissen.
• 1995: 64 kbps ISDN.
• 1996: 64 kbps + 33 kbps. Naast mijn ISDN-lijn had ik een analoge huurlijn naar bART met daarop 33k6 modems. Dus ik was 24 uur per dag online zonder telefoontikken, maar kon inbellen met ISDN voor meer snelheid.
• 1998: 144 kbps. Dit was met Telindus 144 kbps baseband modems over een analoge huurlijn naar Pine Internet. Niet helemaal zeker over het jaar.
• 2003: 768/128 kbps ADSL over een ISDN-lijn via XS4ALL.
• 2004: 8/1 Mbps ADSL over ISDN via Leaseweb.
• 2008: 13/? Mbps ADSL via Tele2 in Spanje.
• 2012: 50/5 Mbps kabel via Ziggo.
• 2021: 300/30 Mbps, na min of meer jaarlijkse gratis upgrades van Ziggo.

  (Ik herinner me dat ik ergens rond 2000 - 2005 ook een tijdje zowel ADSL als kabel had, waarbij de ene 1 en de andere 2 megabit was. Ik kan alleen niks terugvinden over een kabelaansluiting in die tijd.)

  Hier in een grafiek. Groen is down-bandbreedte, blauw up-bandbreedte. De bolletjes geven aan wanneer ik overschakelde op een andere verbinding. Ik heb de lijnen doorgetrokken voor de duidelijkheid, uiteraard waren er ook tijden dat de snelheid een aantal jaar hetzelfde bleef.

  

  Op een logaritmische zie je de uploadsnelheid in een redelijk rechte lijn omhoog gaan van zo'n 30 kbps bijna 30 jaar geleden naar 30 Mbps nu. Dan gaat die 256 terabit dus nog zo'n 50 jaar duren—een paar jaar minder als we naar de downloadsnelheid kijken. Die maakt een éénmalige sprong in 2004, nadat ADSL en kabelinternet een stuk volwassener werden.

  Tot ongeveer 10 Mbps is een snelheidsverbetering goed te merken. Tussen 10 en 100 megabit al veel minder: er zijn geen of nauwelijks interactieve toepassingen die 100 Mbps nodig hebben, laat staan meer. Downloads (en uploads) worden natuurlijk nog wel sneller, maar meestal toch niet zo snel dat je erop gaat zitten wachten.

  Toch interessant dus dat de consumenten-ISPs nog hogere snelheden blijven uitrollen. Aan de andere kant: als op een enkele mega-downloader na klanten toch niet meer data gebruiken over een snellere lijn is gratis updates weggeven en met heel hoge snelheden adverteren natuurlijk een goede manier om te laten zien hoe stoer je bent.

  

  Ik kan nu 1000/50 Mbps over de kabel krijgen van Ziggo en 1000/500 via de glasvezel van KPN (waarbij je uit verschillende providers kan kiezen). Die 1 gigabit is natuurlijk wel een mooi rond getal, ik vraag me dus af of de race naar meer bandbreedte hierna even hard door zal gaan. 10 gigabit betekent flink wat apparatuur bij de consument vervangen Uiteindelijk zal het er wel van komen. Maar daarna...?

  Permalink - posted 2021-05-31

Radio luisteren in de jaren '20

▼ Na nadenken over TV in de jaren '20 en Vaste telefonie in de jaren '20 wil ik het nu hebben over luisteren naar de radio in de jaren '20.

DAB+ en streamen

Korte versie: mobiel zou ik waar mogelijk DAB+ gebruiken en thuis of op kantoor is streamen via het internet het handigst.

FM via antenne

Dan nu een terzijde: toen ik voor het eerst naar de radio ging luisteren hadden we FM-zenders voor Hilversum/Radio 2, 3 en 4, en middengolf (AM) zenders voor Radio 1 (747 kHz) en Radio 5 (1008 kHz). 2, 3 en 4 werden via grote zenders met enorm bereik zoals bijvoorbeeld die in Lopik/IJsselstein landelijk dekkend uitgezonden. Dus zelfs op 40 km afstand in Den Haag waren die nog goed te ontvangen.

Radio 1 kreeg pas later FM-frequenties, maar moest het toen doen met aanzienlijk minder krachtige zenders (commerciële zenders hadden intussen al het grootste deel van de FM-band ingepikt) en is nog steeds in Den Haag maar matig te ontvangen.

Met een FM-antenne op het dak is dat allemaal natuurlijk geen probleem, maar dat is wel erg veel moeite. Veel makkelijker dus om je tuner, zoals bijvoorbeeld een Onkyo surround-receiver, aan te sluiten op de televisiekabel, die ook alle gebruikelijke radiostations via de FM-band uitzendt, met daarnaast ook nog een redelijk aantal buitenlandse radiozenders.

Maar afscheid van de televisiekabel betekent dus ook afscheid van radio luisteren via de kabel.

Wat nu?

Als je een FM-ontvanger hebt kan je als eerste proberen of die wil werken met een kleine antenne. Ik heb een oude buizen-radio uit 1960 en die doet het heel aardig met twee stukken ijzerdraad van 30 centimeter ofzo op z'n antenne-ingang, één die omlaag wijst en één die omhoog wijst. Is nog kort genoeg om niet boven de radio uit te steken. Maar ja, helpt natuurlijk wel dat ik een kilometer van een zendtoren woon. De voornoemde Onkyo-receiver doet het vrij redelijk met een draadantenne van anderhalve meter. Let op dat FM-antennes verticaal moeten zijn, gezien de polarisatie van het signaal.

Als je maar een heel enkele keer naar de radio luistert is een goed alternatief de digitale televisie: die zenden samen met televisiezenders ook radiozenders uit.

Noodgevallen

Maar ik zou iedereen aanraden om een radio in huis te hebben die op batterijen werkt, voor noodgevallen. Als er een noodsituatie is waarbij de stroom uitvalt dan kan je misschien nog even je mobiele telefoon gebruiken, maar mobiele netwerken lopen snel vol en de meeste zenders hebben maar een beperkte batterij-capaciteit en zullen dus na een aantal uren uitvallen. Als je al noodstroom hebt voor je kabelmodem en/of thuisrouter dan is dat na enige tijd ook op.

De beste manier om dan te weten wat er aan de hand is is via de radio. De calamiteitenzenders (regionale omroepen en NPO Radio 1) blijven zeer waarschijnlijk wel in de lucht bij een stroomstoring, maar zelfs als de dichtstbijzijnde zenders eruit liggen ontvang je met een simpele radio nog wel zenders van 30 to 50 km verderop.

Permalink - posted 2021-05-23

Vaste telefonie in de jaren '20

▼ Ik heb ondertussen mijn "KPN box" binnen die over ruim een week aan de glasvezel aangesloten gaat worden. En die heeft, net als mijn Ziggo kabelmodem, twee poorten voor analoge telefoons. Nog interessanter: je kan je eigen router aansluiten. Dan heb je in principe de mogelijkheid een eigen VoIP (SIP) telefoon te gebruiken. Die telefoniedienst kost twee euro extra bovenop het internetabonnement.

Dus misschien toch wel een interessante optie, een VoIP-telefoon op mijn bureau voor lange gesprekken zonder dat het mobiele netwerk even de weg kwijtraakt of de batterij van mijn iPhone leegraakt.

Je kan ook gebruik maken van vele VoIP-aanbieders waarmee je over het internet belt. Dat betekent wel dat je telefoongesprekken last kunnen hebben van overig internetverkeer. (En die VoIP-aanbieders richten zich zo te zien eigenlijk alleen op bedrijven.) Op de kabel of glasvezel hebben telefonie-pakketjes voorrang boven datapakketten dus zou de betrouwbaarheid even hoog moeten zijn als bij traditionele telefonie.

Wel nog een ding om in gedachten te houden: een ouderwetse telefoon krijgt zijn stroom via de telefoonlijn van de centrale. Als de stroom uitvalt kan je dus nog bellen. Bij andere vormen van telefonie kan je niet meer bellen als je thuis zonder stroom zit.

Zoals gezegd, mijn huidige Ziggo-modem heeft ook twee telefoonpoorten, maar die gebruik ik eigenlijk niet, gedeeltelijk omdat die draad zo onhandig is en je bijvoorbeeld niet het telefoonboek in de iPhone bij de hand hebt, maar ook vooral omdat het bellen zo duur is. Ik meen me 7 cent per minuut te herinneren, maar als ik op bellen.com kijk dan zie ik zelfs 13 cent per minuut. Voor KPN staan er een aantal bedragen, maar ik geloof dat het in mijn geval uit zou komen op 15 cent per minuut. Terwijl ik met mijn mobiele abonnement voor minder dan een cent per minuut kan bellen. Wel kan je voor ongeveer twee tientjes onbeperkt bellen (hoe onbeperkt blijft wat onduidelijk), maar ja voor dat geld kan ik ook meer dan duizend mobiele belminuten aanschaffen.

Mijn conclusie is dat voor consumenten een vaste telefoonlijn eigenlijk vooral zinnig is uit gewoonte, bijvoorbeeld omdat veel mensen je nummer hebben. Of in een wat groter huishouden dat het makkelijk is "het huis" te kunnen bereiken. Voor uitgaand bellen is het bijna altijd duurder, tenzij je echt heel veel belt.

Ik hou het dus maar bij mijn iPhone.

Permalink - posted 2021-05-22